Rekenrente blijft sleutel voor stabiel pensioen

“De zeer lage rekenrente vernietigt niet alleen ons huidige pensioenstelsel, maar ook het nieuwe stelsel”, stellen Corrie van Brenk en Martin van Rooijen van 50PLUS. “Het is 50PLUS niet duidelijk waarom dit een koopkrachtig pensioenakkoord wordt genoemd.”

Corrie van Brenk en Martin van Rooijen

Opiniestuk van Corrie van Brenk (links op de foto) en Martin van Rooijen (rechts), Kamerleden van 50PLUS.

Over het nieuwe pensioenstelsel is de afgelopen maanden veel gesproken. Helaas ging (te) weinig over de rekenrente. Dat is te betreuren. De rekenrente voor pensioenverplichtingen is en blijft de sleutel voor een koopkrachtig en stabiel pensioen.

50PLUS heeft de afgelopen jaren steeds gezegd dat er iets aan de rekenrente gedaan moet worden. Door de zeer lage Nederlandse rekenrente kunnen pensioenen al jaren niet geïndexeerd worden en dreigen kortingen voor miljoenen gepensioneerden en minder opbouw voor werkenden. Lang stonden we daarin vrijwel alleen, maar het tij is aan het keren.

Volgens senator Ria Oomen-Ruijten betwijfelt het CDA in de Eerste Kamer of de risicovrije rente de juiste graadmeter is voor het berekenen van de toekomstige verplichtingen van pensioenfondsen. Eerder al stelden PvdA en GroenLinks dat voor hen de rekenrente ter discussie kan staan in het nieuwe pensioenstelsel. Bij een stelsel dat minder zekerheid biedt, past volgens steeds meer deskundigen ook een minder rigide rekenrente.

De zeer lage rekenrente vernietigt ons huidige pensioenstelsel, maar ook het nieuwe stelsel. Het jaagt de dekkingsgraden verder naar beneden.

De huidige rekenrente betekent dat we zestig jaar moeten rekenen met rendement van bijna 1 procent, terwijl de rendementen van de laatste dertig jaar gemiddeld 7 procent waren.

Tot verbazing van velen vindt minister Koolmees dat – ook in het nieuwe pensioencontract met minder garanties – de risicovrije rente moet blijven gelden. DNB-president Klaas Knot denk er net zo over.

En de Commissie Dijsselbloem vindt dat de rekenrente juist nóg verder omlaag moet.

Als we Koolmees, Knot en Dijsselbloem volgen, is de kans dat pensioenen op korte termijn weer geïndexeerd kunnen worden bijna nul. Dan dreigen opnieuw forse kortingen voor miljoenen gepensioneerden, terwijl werkenden minder pensioen opbouwen.

Kortingen die niet te verkopen zijn. Want de Nederlandse pensioenfondsen fondsen zijn schatrijk. Het totale vermogen is na de crisis van 2008 verdubbeld van 700 tot 1400 miljard euro. Maar ze moeten zich straatarm rekenen omdat Nederland de laagste rekenrente van Europa hanteert.

Pensioenaanspraken zijn uiteindelijk een afspraak tussen werkgever en werknemer en geen financieel product. Daarbij past ook geen marktwaardering alsof het een financieel product is. Er is geen markt voor pensioenen.

De rekenrente heeft recent een dieptepunt bereikt, mede door een nieuwe aankondiging van de Italiaanse ECB-topman Draghi: de rente wordt het komende jaar niet verhoogd en verder houdt de ECB alle opties open voor opnieuw ingrijpen met opkoopprogramma’s.

Bij het pensioenakkoord stelden premier Rutte en minister Koolmees dat indexatie weer mogelijk wordt. Maar dan moeten de dekkingsgraden wel boven de 100 procent liggen en daar ziet het voorlopig niet naar uit door de lage rente.

Het is 50PLUS niet duidelijk waarom dit een koopkrachtig pensioenakkoord wordt genoemd. De indexatie zal nog vele jaren niet in de buurt van de koopkracht komen. Een misleidend verkooppraatje, maar wij laten ons geen zand in de ogen strooien. Mensen zullen het in hun portemonnee merken. Opnieuw.

Het CBS meldde onlangs dat de koopkracht van gepensioneerden met een aanvullend pensioen vanaf 20.000,- euro tussen 2009 en 2017 al circa 12 procent gedaald is. De kans op herstel is nagenoeg nul als we vasthouden aan de huidige rekenrente. ‘It’s de rekenrente, stupid!’

Corrie van Brenk (links op de foto), pensioenwoordvoerder 50PLUS Tweede Kamer
Martin van Rooijen (rechts op de foto), fractievoorzitter 50PLUS Eerste Kamer

► Pensioenakoord: 12 vragen en antwoorden

© 13 augustus 2019