Inleiding

Dit addendum bevat de nadere uitwerking van kernthema’s uit het verkiezingsprogramma Tweede Kamer 2025-2029. Deze uitbreiding is mede gebaseerd op de amendementen die tijdens de laatste Algemene Ledenvergadering van 50PLUS door de leden zijn aangenomen. 

Realistische woningbouw voor ouderen

Aanvullend op: “290.000 levensloopbestendige woningen gefaseerd gerealiseerd”

  • Start met 5.000 woningen per jaar via transformatie bestaand vastgoed;
  • Opschaling naar 10.000 in 2028 waar netcapaciteit beschikbaar is;
  • Groei naar 20.000 per jaar vanaf 2030 als de infrastructuur het toelaat;
  • Focus op regio’s zonder netcongestie zoals Noord-Nederland en Zeeland; 
  • Renovatie en ombouw krijgen voorrang boven nieuwbouw; 
  • Hybride energieoplossingen waar all-electric niet mogelijk is; 
  • Seniorenwoningen krijgen prioriteit bij nieuwe netcapaciteit;
  • Bouwen bij bestaande zorgcomplexen met beschikbare aansluitingen.

Mantelzorgondersteuning

Mantelzorgers zijn onmisbaar. Van de 4.5 miljoen mantelzorgers raken er jaarlijks 400.000 overbelast. Deze 4.5 miljoen mantelzorgers verdienen concrete steun in plaats van mooie woorden:

  • 50PLUS streeft er naar dat alle gemeenten aan het mantelzorgcompliment dezelfde invulling geven. Gelet op de inspanningen van mantelzorgers wil 50PLUS dit realiseren door een eenduidig belastingvrij compliment in geheel Nederland van € 1.000 per geheel jaar;
  • Parkeren bij zorginstellingen dient in principe gratis te zijn;
  • 50PLUS streeft er naar om psychologische hulp voor mantelzorgers in het basispakket te krijgen; 
  • 50PLUS pleit er voor dat mantelzorgervaring bij sollicitaties door werkgevers gezien wordt als werkervaring.

Dementievriendelijk Nederland

Een nationaal Dementieprogramma is onmisbaar

  • Gratis geheugentest mogelijk vanaf 70 jaar, wachttijd maximaal 4 weken;
  • Nieuwe Alzheimer-medicijnen direct in basispakket; 
  • Dagbesteding 5 dagen per week volledig vergoed. 50PLUS streeft naar een aanpassing van de Wmo en Wlz om de thans inkomensafhankelijke eigen bijdrage te schrappen. 
  • 25.000 extra kleinschalige woonvormen voor dementie patiënten. 50PLUS streeft naar deze extra woonvormen voor dementie patiënten gekoppeld aan bestaande zorginstellingen, zodat dementie patiënten zo lang mogelijk zo veel mogelijk zelfstandig met passende zorg bij de hand kunnen wonen; 
  • Module omgang met dementerende patiënten opnemen in verplichte “opfriscursussen” BIG-registratie. 

Samen Ouder Worden – Tegen Eenzaamheid

Van de 4 miljoen 65-plussers zijn er 1,3 miljoen eenzaam. Een onacceptabele situatie die we

willen doorbreken. Voor ouderen die een beroep doen op thuiszorg zou dit door de thuiszorg gesignaleerd kunnen worden.

Verdere maatregelen die 50PLUS voorstaat tegen eenzaamheid zijn:

Verbinding tussen generaties: 

    • Stimuleringsfonds voor gemengde woonvormen jong-oud .
    • Fiscale aftrek voor mantelzorgwoningen bij eigen huis
    • Nationale campagne tegen leeftijdsdiscriminatie
  • 50PLUS wil dat er een landelijke campagne komt die het maatjesproject (koppeling jong aan oud)  van het Oranjefonds https://www.maatjesgezocht.nl/ meer bekendheid geeft. 

Voor een waardig levenseinde:

  • Uitbreiding hospices met 50 % binnen 5 jaar
  • Regionale levenseindeklinieken in alle provincies . 
  • Recht op keuzegesprek levenseinde vanaf 75 jaar .
  • Verruiming euthanasiewet bij voltooid leven na 75 jaar . 
  • 5 dagen betaald verlof voor stervensbegeleiding familie

VEILIGHEID & DIGITALE WEERBAARHEID

Kunstmatige intelligentie (AI) ter ondersteuning van ouderen en verzorgenden. 

Al biedt enorme kansen voor ouderen 50PLUS wil Al concreet inzetten voor betere zorg en zelfstandigheid:

Al voor betere zorg:

  • Spraak gestuurde zorgrapportage bespaart personeel 2 uur per dag;
  • AI-medicijnbewaking voorkomt foute medicatie en interacties;
  • Slimme sensoren detecteren vallen van ouderen en waarschuwen direct hulp;
  • Digitale zorg assistent geeft 24/7 antwoord op zorgvragen.

Al voor langer thuis wonen:

  • Slimme thermostaat en verlichting passen zich automatisch aan;
  • Spraak gestuurde apparaten voor mensen met beperkte mobiliteit;
  • Al-hulp bij online bankieren beschermt tegen fraude;
  • Virtuele gezelschapsrobot tegen eenzaamheid.

Al voor minder administratie: 

  • Ondersteuning door AI bij invulling belastingaangifte;
  • Al ondersteunt bij het onderzoeken of u alle toeslagen krijgt waar u recht op heeft; 
  • AI ondersteunt bij aanvragen voorzieningen en subsidies.

Gemeentelijke Zorgplicht Digitale lnclusie

De wettelijke taak voor gemeenten wordt als volgt ingevuld:

  • Er wordt jaarlijks aan de gemeenteraad gerapporteerd welke inspanning verricht zijn en welke resultaten behaald zijn;
  • Verplicht Digitaal Inclusieplan Ouderen per gemeente;
  • Minimaal. 1 digitale coach per 5.000 65-plussers;
  • Wekelijks digitaal spreekuur in wijkcentra en bibliotheken;
  • Gratis wifi in alle openbare gebouwen;
  • Digitale hulp aan huis voor 80-plussers die niet mobiel zijn;
  • Tablet uitleen voor ouderen met laag inkomen;
  • Maandelijkse digitale cafés voor praktijkvragen; .
  • Intergenerationele projecten – jongeren helpen ouderen.

Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg

Het personeelstekort in de zorg groeit naar 240.000 mensen in 2030.

Om dit tekort op te vangen dient er gekwalificeerd zorgpersoneel van “buiten” aangetrokken te worden. De hiervoor noodzakelijke uitzonderingen op het migratiebeleid worden strikt gereguleerd:

  • Speciale regeling voor 25.000 gekwalificeerde zorgmedewerkers per jaar uit EU-landen
  • Werkgevers regelen huisvesting en Nederlandse taalles als arbeidsvoorwaarde;
  • Versnelde diplomaerkenning binnen 3 maanden in plaats van huidige 18 maanden, mits de kennis van de Nederlandse taal aantoonbaar voldoende is om goed met de zorgvragenden te kunnen communiceren;
  • Na 5 jaar goed functioneren recht op permanente verblijfsvergunning;
  • Strenge controle tegen misbruik – alleen erkende zorginstellingen kunnen een aanvraag indienen;
  • Zorgmigranten tellen niet mee in algemene migratiecijfers.

Goede en betaalbare Mobiliteit

De automobilist mag niet langer de melkkoe van de overheid zijn. Mobiliteit moet voor iedereen betaalbaar blijven. Het maakt daarbij niet uit of er met een brandstof auto of een elektrische auto gereden wordt. Goede mobiliteit zorgt onder andere voor het eenvoudig bereikbaar houden van gezondheidsvoorzieningen, ontsluiting van het platteland en verminderd de eenzaamheid.

50PLUS stelt deze concrete maatregelen voor eerlijke mobiliteitskosten voor:

  • Schaf de automatische jaarlijkse indexatie van accijnzen af;
  • Schrap de geplande CO2-heffing op brandstoffen voor consumenten;
  • Accijnsopbrengsten verplicht investeren in infrastructuur en OV;
  • Garandeer betaalbare basismobiliteit – óf betaalbaar eigen vervoer of betaalbaar en eenvoudig bereikbaar OV.

De overheid is verantwoordelijk voor goede bereikbaarheid van steden, dorpen en landelijke gebieden.

Een nieuwe spoorlijn zoals de Lelylijn versterkt die bereikbaarheid en maakt snel openbaar vervoer toegankelijker. Investeren in zo’n verbinding is essentieel voor regionale ontwikkeling en gelijke kansen.

De Rijksoverheid moet investeren in het verbreden van de N9 en andere drukke verbindingsaders om de verkeersveiligheid te verbeteren.

Goede infrastructuur voorkomt ongelukken en zorgt voor betere doorstroming van het verkeer.

Veilige wegen zijn een publieke verantwoordelijkheid en verdienen prioriteit in het mobiliteitsbeleid.

Verdere aanvullingen en detailleringen op het 50PLUS-programma Tweede Kamer

Caribisch Nederland

Het Caribisch deel van het Koninkrijk bestaat uit de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten en de drie openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Gelet op de staatsrechtelijke verschillen tussen de onderdelen het Caribisch deel van het Koninkrijk acht 50PLUS het niet verstandig dat het Caribisch deel van het Koninkrijk een zetel in het parlement van Nederland zou krijgen.

50PLUS erkent de kwetsbaarheid van de Caribische eilanden voor klimaatverandering. Extra middelen voor herstel van natuurschade zijn gerechtvaardigd, mits deze zorgvuldig worden ingezet en bijdragen aan duurzame bescherming van mens en natuur. Solidariteit binnen het Koninkrijk moet hand in hand gaan met transparantie en effectiviteit.

50PLUS erkent het leed van het slavernijverleden en vindt erkenning belangrijk. Een herstelfonds kan bijdragen aan structurele verbetering van leefomstandigheden, maar ook tot tweespalt in de gemeenschap leiden. Herstel moet toekomstgericht zijn en verbinden, niet verdelen.

Iedereen in het Koninkrijk heeft recht op een eerlijk inkomen, ongeacht geografische ligging.

De overheid moet zorgen voor een sociaal minimum dat aansluit bij de werkelijke kosten van levensonderhoud op de eilanden. Per 1 juli 2024 heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) het wettelijk minimumloon op Bonaire, Sint Eustatius en Saba dan ook verhoogd, conform het advies van de Commissie Sociaal Minimum. Jaarlijks dient aan de hand van de prijsontwikkeling en de inflatie bezien te worden of de hoogte aangepast dient te worden.

ZORG

De anticonceptiepil dient in het basispakket opgenomen te worden. Daardoor komt de betrouwbaarste methode van anticonceptie voor alle vrouwen, ongeacht hun financiële positie, beschikbaar.

50PLUS vindt dat zorg toegankelijk en betaalbaar moet blijven, ook voor ouderen die minder mobiel zijn. Concentratie van complexe zorg mag alleen als dit aantoonbaar leidt tot betere kwaliteit én als er goede voorzieningen zijn voor vervoer en begeleiding. Maatwerk en menselijkheid in de zorg staan voorop.

50PLUS is van mening dat de zorg breed toegankelijk en van goede kwaliteit dient te blijven voor iedereen in Nederland. Waarbij het belang van de patiënt centraal staat. De overheid dient hierbij de randvoorwaarden vast te stellen.

Keuzevrijheid in de zorg is een fundamenteel recht en mag niet worden beperkt om kosten te besparen.

Toegankelijke en betaalbare zorg kan ook worden bereikt door efficiëntere organisatie en betere preventie, zonder de autonomie van patiënten aan te tasten.

De overheid moet juist investeren in kwaliteit en toegankelijkheid, niet in het beperken van keuzes.

Bezuinigen op de zorg om defensie-uitgaven te dekken is onverantwoord. Toegankelijke en betaalbare zorg is een basisrecht en mag niet ondergeschikt worden gemaakt aan militaire of andere investeringen. De overheid dient daarom financiële keuzes maken zonder de gezondheidzorg voor burgers in gevaar te brengen.

Een hogere vergoeding per patiënt voor huisartsen in tekortgebieden klinkt aantrekkelijk, maar lost het structurele probleem niet op. Het risico bestaat dat dit leidt tot scheve beloningen en onvoldoende aandacht voor kwaliteit van zorg.

50PLUS is van mening dat iedereen zelf moet kunnen bepalen welke zorg zij, naast de basisverzekering, willen verzekeren. 50PLUS roept de zorgverzekeraars wel op om hun aanbod aan aanvullende ziektekostenverzekeringen waar mogelijk te vereenvoudigen en zo in te richten dat het voor alle Nederlanders (ook laaggeletterden) duidelijk is waar men voor kiest.

Schiphol krimpen of groeien

Schiphol is een belangrijke economische factor in Nederland. De huidige vliegtuigen en zeker de toekomstige modellen zijn al schoner en stiller dan oudere types. 50PLUS zal daarom het reduceren van het huidige aantal vliegbewegingen niet ondersteunen en zal in de toekomst bezien of uitbreiding van het aantal vliegbewegingen mogelijk is zonder dat de negatieve effecten toenemen. 

Voortbestaan van het vliegveld Rotterdam – The Hague Airport 

Het vliegveld Rotterdam The Hague Airport wordt, naast commerciële vluchten, tevens gebruikt voor sportvliegtuigen en medische vluchten. Zoals met de trauma helikopter. Gelet op de vele vliegbewegingen op de luchthaven Schiphol, de aanwezigheid van een academisch ziekenhuis in Rotterdam en de potentieel risicovolle industrie in Rotterdam, acht 50PLUS het onverantwoord om dit vliegveld te sluiten.

Wonen & bouwen

Een passend huis is de basis van een gezond en waardig leven. Bouwen voor ouderen is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren. Het afbreken van de sociale volkshuisvesting en het niet regelen van seniorenhuisvesting in de afgelopen decennia, is een voorbeeld van falend overheidsbeleid. 

Een stap in de goede richting is dat het Rijk, provincies en gemeenten verplicht een volkshuisvestingsprogramma moeten maken. Hierin staat concreet hoeveel, waar en voor welke specifieke doelgroepen – zoals ouderen en studenten – zij gaan (laten) bouwen. In de gemeentelijke programma’s dient opgenomen te zijn dat de huizen die bestemd zijn voor de onderscheidene doelgroepen ook betaalbaar dienen te zijn voor die doelgroepen. Daar gemeenten zelf geen woningen bouwen, dient in de woningprojecten de mix aan woningen voor de diverse doelgroepen zo gekozen te worden dat commerciële firma’s op basis daarvan daadwerkelijk deze woningen gaan bouwen. Het is aan de gemeenteraad om hierop toe te zien. 

50PLUS heeft geen uitgesproken standpunt over de bouw van nieuwe wijken of zelfs steden, zoals bij voorbeeld Eemvallei Stad. 50PLUS is voor woningbouw die aansluit bij de behoeften van ouderen en starters, maar benadrukt ook het belang van leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit. Grootschalige nieuwbouwprojecten moeten zorgvuldig worden afgewogen tegen lokale belangen en natuurwaarden.

De koper van grond die bestemd is voor woningbouw of van percelen onbebouwde grond dient reeds een overdrachtsbelasting van 10,4% te betalen. Wanneer grondeigenaren (particulieren, maar ook gemeenten) belasting zouden moeten betalen over de mogelijke waardestijging van de in hun bezit zijnde grond, zouden de verkopers deze belasting in rekening gaan brengen bij de kopers, waardoor de huizenprijzen extra zouden stijgen. 50PLUS is daarom geen voorstander van extra belasting heffingen op (toekomstige) bouwgrond. 

50PLUS wil dat er sneller gebouwd wordt, vooral voor ouderen, maar niet ten koste van inspraak en rechtsbescherming van omwonenden. Bezwaarprocedures zijn een belangrijk democratisch instrument. Versnelling van woningbouw moet hand in hand gaan met zorgvuldigheid en participatie.

50PLUS vindt dat wonen een basisbehoefte is en dat huishoudens niet de dupe mogen worden van netcongestie. Bij schaarste op het stroomnet moet maatschappelijke prioriteit worden gegeven aan woningen en zorginstellingen.

Aanvullend op de eerder in het programma genoemde maatregelen wil 50PLUS, zeker voor de sociale volkshuisvesting en de midden huren, de jaarlijkse huurverhogingen de komende vier jaren beperken tot de inflatieaanpassingen.

50PLUS is tegen het verhogen van de inkomensgrens voor sociale huur. Dit daar zo´n maatregel de druk op een toch al schaars woningaanbod vergroot.

Daardoor wordt het voor mensen met een laag inkomen nog moeilijker om een woning te vinden.

In plaats daarvan moet de overheid in het volkshuisvestingsplan zorgen voor betaalbare middenhuur- en middenkoop huizen, zodat ook mensen met een modaal inkomen goed kunnen wonen.

50PLUS wil betaalbare woningen behouden en ziet sociale huur als essentieel voor kwetsbare groepen. Door diverse maatregelen van de overheid worden in het bezit van particulieren en woningcorporaties zijnde sociale huurwoningen verkocht. Deze maatregelen dienen waar mogelijk teruggedraaid te worden. Deze verkoop leidt uiteraard tot afname van het aantal sociale huurwoningen in wijken. Waar mogelijk dient deze afname gecompenseerd te worden bij nieuwbouw projecten.

Langdurige leegstand is onverantwoord in tijden van woningnood.

Eigenaren die panden bewust leeg laten staan, moeten een stevige boete krijgen om actie af te dwingen. Zo stimuleert de overheid het beter benutten van bestaande woonruimte.

50PLUS stelt dat de hoge bevolkingsgroei vooral wordt veroorzaakt door immigratie en dat dit leidt tot druk op de woningmarkt, zorg, sociale zekerheid en solidariteit. 50PLUS kiest daarom voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken. 

Bij arbeidsmigratie dient de verantwoordelijkheid voor huisvesting mede bij de werkgevers gelegd te worden. Bij studiemigratie zijn de universiteiten en hogescholen medeverantwoordelijk. Dat zal leiden tot een gezonde beperking van het aantal arbeids- en studiemigranten. 

50PLUS wil geen recht op asiel voor economische vluchtelingen of personen uit veilige landen en het beperken van de overige instroom tot een afgesproken maximum.

Statushouders kunnen beschouwd worden als starters op de woningmarkt. 50PLUS is geen voorstander van een harde verplichting voor gemeenten om statushouders bij voorrang te huisvesten. 50PLUS vindt dat er een evenwichtige verdeling van woonruimte dient te zijn en dat kwetsbare groepen (waaronder ouderen) beschermd dienen te worden;

50PLUS vindt dat het woningtekort primair moet worden aangepakt door meer en sneller te bouwen, vooral voor ouderen en starters. Migratiebeleid moet zorgvuldig worden afgewogen, maar mag niet als excuus dienen om te stoppen met bouwen.

50PLUS is geen voorstander van een harde verplichting voor gemeenten om statushouders te huisvesten, maar 50PLUS erkent wel dat dit onderdeel is van het bredere woonbeleid. De focus ligt op:

  • evenwichtige verdeling van woonruimte;
  • bescherming van kwetsbare groepen, waaronder ouderen;
  • en zorgvuldige afweging van belangen bij migratie en huisvesting.

Kinderen/Jeugdigen/Studenten 

50PLUS vindt dat het een vrije keuze is van iedere ouder om al dan niet deel te nemen aan het arbeidsproces. Wanneer men er voor kiest daar niet aan deel te nemen, is er tijd en ruimte om kinderen zelf buiten de schooltijden op te vangen. Echter kiest men er voor om al dan niet voltijds deel te nemen aan het arbeidsproces, dan dient er voor de kinderen van die ouders een adequate opvang te zijn. 50PLUS is er een voorstander van dat op die dagen dat door deelname aan het arbeidsproces er geen ouder beschikbaar is om voor de opvang van de kinderen te zorgen, er gratis passende kinderopvang beschikbaar is.

50PLUS vindt gelijke kansen in het onderwijs belangrijk. De overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs is voor veel kinderen groot. Een deels gezamenlijke onderbouw, bij voorbeeld met zogenaamde “dakpan klassen”, kan er voor zorgen dat de capaciteiten van de kinderen beter beoordeeld kunnen worden zodat zij na deze onderbouw in het voor hen beste schooltype geplaatst kunnen worden. 

Teneinde besmettelijke ziekten onder controle te houden is het van belang dat er een voldoende hoge vaccinatiegraad onder de aanwezigen is. De kans op onderlinge besmetting, met soms zeer ernstige gevolgen, is bij de spelende kinderen in de kinderopvang aanzienlijk. 50PLUS vind dat de kans op onderlinge besmetting door preventieve maatregelen zo goed mogelijk voorkomen dient te worden. 50PLUS kan er dan ook achter staan dat kinderdagverblijven kinderen die niet gevaccineerd zijn weigeren toe te laten. 

De Jeugdwet regelt hoe hulp (Jeugdzorg) aan kinderen en gezinnen in Nederland georganiseerd is. Dat kan behandeling van een kind zijn, opvoedhulp aan ouders, maar ook ondersteuning door het wijkteam. Sinds 2015 is de verantwoordelijkheid voor deze zorg bij de gemeenten komen te liggen. 

Er dient eerst grondig nagegaan te worden of de gemeenten thans de Jeugdzorg in voldoende leveren en aan de hand van de uitkomsten bezien of meer middelen noodzakelijk zijn. 

50PLUS pleit in haar programma voor de invoering van een Ouderenwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend als aan de jongeren volgens de Jeugdwet.

Extra geld voor jeugdzorg mag niet ten koste gaan van ouderen of leiden tot generieke belastingverhogingen.

Studenten die een verplichte stage lopen tijdens hun opleiding leren tijdens die periode, maar ontlasten door hun werk tijdens de stage ook de vaste krachten. 50PLUS vindt het dan ook van zelf sprekend dat deze studenten een eerlijke vergoeding verdienen voor hun inzet tijdens stages. 

De meerderjarigheidsleeftijd is 18 jaar. 50PLUS vindt daarom dat jeugdlonen slechts tot het achttiende jaar dienen te gelden en dat dat daarom jongeren vanaf 18 jaar net als ouderen recht hebben op een volwaardig loon voor het werk wat zij verrichten. 

Reclameverbod vervuilende bedrijven

Om een goed besluit te kunnen maken over reclame verbod moet wel duidelijk zijn wat vervuilende bedrijven zijn. Waar de grens ligt en er moet rekening gehouden worden met lopende contracten om schadeclaims te voorkomen.

Ontwikkelingssamenwerking

50PLUS vindt internationale solidariteit belangrijk, maar pleit voor een zorgvuldige afweging van uitgaven. Extra geld voor ontwikkelingssamenwerking moet aantoonbaar bijdragen aan stabiliteit, gezondheid en mensenrechten. De prioriteit van 50PLUS ligt bij het versterken van bestaanszekerheid in Nederland, vooral voor ouderen.

Economie, ecologie en energie

In aanvulling op de al in het programma staande punten de volgende tekst:

50PLUS wil inzetten op innovatieve duurzame energiebronnen en grootschalig investering in energieproductie en in de capaciteit van onze energie infrastructuur. 

50PLUS wil met spoed virtuele energiecentrales in de provincies. Het clusteren van decentrale opwekkingsinstallaties zoals micro-warmtekrachtcentrales, windturbines, zonneparken maar ook biogasinstallaties en gas- en kolencentrales (afgekort VVP), die allemaal van één punt in de provincie worden aangestuurd waardoor wij het maximale rendement uit groene energie krijgen.

Maar ook snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales en versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s). Op voorhand sluit 50PLUS geen mogelijke wijzen van energievoorziening (zoals bijvoorbeeld een mogelijke transitie van gas naar “groene” waterstof) uit.

50PLUS pleit er voor om deze ontwikkelingen niet aan commerciële partijen over te laten. 

Wat betreft belasting op energie is 50PLUS van mening dat energiebelasting van gas en elektriciteit gelijk moet zijn. Vele Nederlanders zijn voor hun verwarming aangewezen op gas. De energieprijzen zijn al fors toegenomen. Meer belasting op gas mag niet bijdragen aan energiearmoede en zorgen dat Nederlanders letterlijk in de kou gezet worden.

50PLUS vindt dat energie betaalbaar moet blijven voor iedereen, vooral voor ouderen en mensen met een laag inkomen. Hogere stroomprijzen tijdens spitsuren kunnen deze groepen extra belasten en vergroten het risico op energiearmoede.

50PLUS vindt dat structurele verduurzaming van woningen de beste manier is om energiearmoede te bestrijden. Overheidssteun moet gericht zijn op isolatie en duurzame oplossingen, vooral voor huishoudens met lage inkomens.

Ondergrondse opslag van CO₂ is duur en lost het CO2-probleem niet structureel op.

De industrie moet inzetten op echte verduurzaming zoals energiebesparing en schone productie.

CO₂-opslag is een lapmiddel dat de transitie naar duurzame oplossingen vertraagt.

Stikstofruimte moet niet automatisch worden ingezet voor uitbreiding van de Rotterdamse haven of andere economische belangen. Er dienen zorgvuldige keuzes gemaakt te worden waar de stikstofruimte op wordt ingezet, zoals bij voorbeeld voor woningbouw.

50PLUS vindt dat overheidssteun aan bedrijven gericht moet zijn op verduurzaming en maatschappelijke winst. Korting voor bedrijven op de energierekening zonder afspraken over verduurzaming draagt niet bij aan de klimaatdoelen.

Het Nederlandse landschap verdient bescherming, maar ondergrondse aanleg van alle hoogspanningskabels is technisch niet mogelijk. Deels ondergrondse aanleg moet daarom worden afgewogen tegen de kosten en technische haalbaarheid. 50PLUS pleit voor maatwerk en inspraak van omwonenden bij dergelijke besluiten.

In de strijd om een beter klimaat te krijgen is het niet meer de vraag welke energiebronnen we ons wensen maar moeten alle vormen van energie ingezet worden. Wel dient daarbij aangetekend te worden dat wind- en zonne-energie een enorme claim legt op de schaarse ruimtelijke ordening die we al zo hard nodig hebben voor voedsel, huisvesting en ondernemen. Dus windenergie moet naar zee verhuizen en zonne-energie moet op bestaande bouwwerken plaatsvinden.

50PLUS steunt duurzame energie, maar wil dat investeringen verantwoord en doelmatig zijn.  Wanneer commerciële bedrijven aangeven niet (meer) te willen investeren in bij voorbeeld windenergie op zee dan achten zij dit niet rendabel. Het is geen taak van de overheid om niet rendabele investeringen te subsidiëren.

50PLUS vindt dat de veiligheid en het welzijn van Groningers voorop moeten staan. Daarom moet ook gaswinning uit kleinere velden worden beëindigd. De overheid heeft een ereschuld aan Groningen en moet die volledig inlossen. Als er alternatieven zijn bijvoorbeeld in zee moeten deze zeker onderzocht worden. Zelf gas winnen maakt Nederland minder kwetsbaar

Wijziging van geslacht in de geboorteakte

50PLUS is niet voor het versoepelen van de wet om een wijziging te vergemakkelijken. Dit belangrijkste document van iedereen kan niet zomaar veranderd worden.

Defensie en veiligheid

50PLUS vindt dat veiligheid belangrijk is, maar niet ten koste van woningen en bedrijven. Uitbreiding van oefenterreinen moet zorgvuldig worden afgewogen met oog voor mens en leefomgeving. Draagvlak onder de lokale bevolking is essentieel.

Oekraïne zou in de toekomst NAVO-lid kunnen worden als het aan de voorwaarden voldoet.

Zelfbeschikking en veiligheid zijn fundamenteel, maar toetreding moet zorgvuldig gebeuren om escalatie te voorkomen.

NAVO-uitbreiding mag nooit ten koste gaan van stabiliteit in Europa.

50PLUS vindt dat Europese samenwerking belangrijk is, maar wil dat Nederland zeggenschap houdt over de eigen grenzen. 50PLUS is terughoudend met het afschaffen van grenscontroles als dat ten koste gaat van veiligheid. Het verminderen van files is belangrijk, maar mag niet ten koste gaan van grensbewaking.

50PLUS vindt dat de overheid snel moet kunnen ingrijpen bij organisaties die de rechtsorde ondermijnen. Een bestuurlijk verbod is in dat geval, net als een noodverordening, een noodzakelijk middel mits zorgvuldig toegepast en gebaseerd op aantoonbare feiten.